Voor u ligt de programmabegroting 2020-2023. De basis voor deze programmabegroting is het collegeprogramma 2018-2022 "Samen handen uit de mouwen".
Zoals in de perspectiefnota is aangekondigd is de opzet van deze programmabegroting vereenvoudigd. De programmastructuur is van dertien naar vijf robuuste begrotingsprogramma's teruggebracht.
Het inzicht in de programma's in zowel inhoudelijk als financieel opzicht wordt ten opzichte van de vorige opzet sterk vergroot door het opnemen van speerpunten per programma. Deze zijn gebaseerd op het collegeakkoord en de door uw raad vastgestelde beleidsnota's. Per programma zijn op product-activiteit niveau de meerjaren baten en lasten inzichtelijk alsmede de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves.

Bovenstaand is te zien dat de totaalsaldi van de meerjaren begroting 2020-2023 in 2020 €8.000, in 2021 €68.000, in 2022 -€21.000 en in 2023 €47.000 bedragen. Ten opzichte van de Perspectiefnota 2020 laat de begroting in de jaren 2020, 2021 en 2023 een positief saldo zien.
Hiermee heeft het college invulling gegeven aan de toezegging aan uw raad om een structureel sluitende meerjaren begroting voor te leggen. De structurele begrotingssaldi zijn in alle jaren van de begroting positief, namelijk in 2020 €20.000, in 2021 €498.000, in 2022 €445.000 en in 2023 €641.000.
De negatieve effecten met een structureel effect op de meerjaren begroting  die in de eerste bestuursrapportage en perspectiefnota aan uw raad zijn gemeld, zijn voor een groot deel door de volgende ontwikkelingen naar een sluitende begroting omgebogen. Deze ontwikkelingen worden bij de begrotingsprogramma's toegelicht.  

• Naar aanleiding van de septembercirculaire valt de uitkering uit het gemeentefonds hoger uit. Het effect hiervan is €107.000 in 2020, in 2021 €252.000, in 2022 €278.000 en in 2023 €244.000.
• In de perspectiefnota is voorgesteld om vanwege toenemende kostenstijging van afvoer en verwerking van afvalstromen de afvalstoffenheffing in 2020 en 2021 met jaarlijks een stijging van het tarief van 10% kostendekkend te maken. In deze begroting wordt voorgesteld deze stijging meteen per 2020 met een stijging van 20% in te voeren. Het effect hiervan is in 2020 €116.000 voordelig.
• In de begroting zijn ombuigingen doorgevoerd als gevolg van beleidsmatige keuzes waaronder vrijval van de restant reserve IBP, inzet restant reserve Sociaal Domein, inzet van de stelpost onderwijshuisvesting  en besparing als gevolg van invoering Zorgned. Het effect hiervan is in 2020 per saldo €533.000 voordelig.
• In de begroting zijn ombuigingen doorgevoerd als gevolg van geïdentificeerde onderbestedingen met een structureel karakter op diverse begrotingsposten. Het effect hiervan is in 2020 €130.000 voordelig.
• De gevolgen van de ombuigingen in de personeelsbegroting bedragen in 2020 €398.000, in 2021 €308.000, in 2022 € 89.000 en in 2023 €89.000. In de perspectiefnota is in eerste instantie met een stijging van 2% van de lonen rekening gehouden. In de nieuwe cao is een loonstijging van 6,25% overeengekomen. De financiële gevolgen van deze cao verhoging is in 2020 en 2021 jaarlijks €290.000 nadelig en in 2022 en 2023 jaarlijks €260.000 nadelig. De effecten van de cao verhoging zijn gecompenseerd door de ombuigingen in de personeelsbegroting. De ontwikkelingen in de personeelsbegroting worden in de paragraaf bedrijfsvoering toegelicht.

Bij onderdeel 'financiële positie' in hoofdstuk Financiën in deze begroting  is een samenvatting van de  ontwikkeling van het begrotingssaldo weergegeven vanaf primair begrotingssaldo, de 1^e bestuursrapportage, perspectiefnota tot en met de nu voorliggende begroting.

Bij de ombuigingen is gekeken tot welk kritisch punt er negatieve en/of neerwaartse effecten zijn ten aanzien van faciliteiten, dienstverlening en kwaliteitsniveau.  
Daarnaast zijn er van overheidswege ook voorzieningen die van wetswege aangeboden dienen te worden conform geldende criteria.
Zo is er bij programma Sociaal Domein sprake van open einde regelingen. Hierbij bestaat de mogelijkheid, dat als de toename van cliënten en dus de vraag naar diensten toeneemt, de lasten eveneens toenemen. Dit kan de begroting meerjarig beïnvloeden.
Daarbij geldt tegelijkertijd dat de begroting gebaseerd is op de actualiteit van het lopende begrotingsjaar. Dat houdt mede in dat er geen ruimte in de begroting Sociaal Domein is en hier geen politieke keuzes gemaakt zijn.


Nieuw beleid
Uw raad heeft de wens geuit om een nieuw monumentenbeleid in te voeren. Het college heeft in deze begroting hieraan invulling gegeven door binnen de financiële mogelijkheden de financiële gevolgen van een subsidiërend monumentenbeleid (met verplichte aanwijzing) op te nemen.

Ontwikkeling algemene reserve

In deze begroting heeft het college specifiek aandacht geschonken aan instandhouding dan wel toename van de algemene reserve in de begrotingsperiode 2020-2023. Dit door een positief begrotingssaldo te effectueren, maar ook door in de komende begrotingsperiode geen uitnamen uit de algemene reserve voor intensivering van bestaand of nieuw beleid aan uw raad voor te stellen.
In de paragraaf weerstandsvermogen is te zien dat de  algemene reserve als gevolg van besluitvorming uit voorgaande begroting in 2020 en 2021 afneemt. In 2022 en 2023 neemt deze weer toe.
Het college benadrukt met klem het belang van instandhouding c.q. toename van de algemene reserve als buffer voor het opvangen van risico's (ratio weerstandscapaciteit) en als fundament voor de solvabiliteit (kredietwaardigheid) van de gemeente, namelijk het vermogen om aan de financiële verplichtingen te kunnen blijven voldoen.
Investeringen 2020-2023

In hoofdstuk "Financiën" is een geactualiseerd overzicht opgenomen van alle investeringen in het MeerjarenInvesteringsPlan (MIP) 2020-2023 zoals dat in de Perspectiefnota 2020 aan u is gepresenteerd.

Totaaloverzicht baten en lasten per programma